Νευροηθική - Ντοπάρεται ο εγκέφαλος;

Μπορεί για το πλατύ κοινό - τουλάχιστον στη χώρα μας - να αποτελεί ακόμη άγνωστο όρο, ωστόσο έχει αρχίσει να απασχολεί πλήθος νευροεπιστημόνων αλλά και νομικών. Στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε προσφάτως ένα τριετές πρόγραμμα στο οποίο θα συμμετέχουν έγκριτοι νευροεπιστήμονες, φιλόσοφοι αλλά και δικαστικοί με στόχο να διερευνήσουν τα θέματα Νευροηθικής. Κάτι τέτοιο κρίθηκε αναγκαίο δεδομένου ότι στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πολλοί κατηγορούμενοι ζητούν να γίνουν δεκτές από το δικαστήριο μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου τους που παρουσιάζουν αλλοιώσεις οι οποίες, όπως υποστηρίζουν, δικαιολογούν τις πράξεις τους.

Ατομικός χάρτης εγκεφάλου

Όπως τα γενετικά τεστ (DNA) αποκαλύπτουν τα μυστικά που κρύβουν τα γονίδιά μας, έτσι και η «ανάγνωση» του εγκεφάλου μας, που γίνεται πληρέστερη, είναι πιθανό να μπορεί να αποκαλύψει προθέσεις, συναισθήματα, χαρίσματα και δυσλειτουργίες. Το αποτέλεσμα θα είναι η αποτύπωση ενός «χάρτη» του προηγμένου «υπολογιστή» που διαθέτουμε όλοι μας, αλλά ο οποίος εμφανίζει διαφορές τόσο στον «σκληρό δίσκο» (στη βασική δομή) όσο και στο «λογισμικό» (στις καταχωρισμένες πληροφορίες) του, κάνοντας καθέναν από εμάς μοναδικό.

Απεικόνιση συναισθημάτων

Οι μέθοδοι απεικόνισης με τομογραφίες επιτρέπουν την αποτύπωση περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα, τη μνήμη, την επιθετικότητα, την εγκληματικότητα και πλήθος άλλων εκφάνσεων. «Έχει ήδη γίνει γνωστό από ότι συγκεκριμένες δομές του εγκεφάλου έχουν σχέση με την έκφραση ψυχικών προδιαθέσεων, όπως η αξιοπιστία, η τάση για κοινωνική απόρριψη των άλλων, ακόμη και η φιλική ή εχθρική διάθεση προς άλλες φυλές. Για παράδειγμα, τομογραφίες εκπομπής ποζιτρονίων που διεξήχθησαν σε άτομα που είχαν διαπράξει φόνο ανέδειξαν σημαντικό έλλειμμα στη λειτουργικότητα του προμετωπιαίου εγκεφαλικού φλοιού ο οποίος συνδέεται με την ικανότητα στον έλεγχο των παρορμήσεων και στην αξιολόγηση πιθανών αρνητικών συνεπειών των πράξεών μας» σημειώνει ο κ. Σακάς, διευθυντής της Νευροχειρουργικής Κλινικής στον Ευαγγελισμό, καθηγητής Νευροχειρουργικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Προσθέτει ότι μια μελλοντική εφαρμογή των απεικονιστικών μεθόδων αναμένεται να αναγνωρίζει την εξαπάτηση, δεδομένου ότι η εκούσια εξαπάτηση έχει διαπιστωθεί πως μπορεί να συσχετισθεί με μια περιοχή του εγκεφάλου (πρόσθιος φλοιός του προσαγωγίου).

Φάρμακα για υγιείς...

Εξέλιξη στον τομέα των νευροεπιστημών, παρουσιάζει και η Νευροφαρμακολογία, καθώς σήμερα φάρμακα μπορούν να επιδράσουν σε διαφορετικά επίπεδα, όπως αυτά της επεξεργασίας πληροφοριών, της παραγωγικότητας, της συγκέντρωσης αλλά και της ψυχικής διάθεσης, όχι μόνο σε πάσχοντα άτομα αλλά και σε υγιή. Παραδείγματος χάριν, υγιή άτομα λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα με στόχο τη βελτίωση της ψυχικής διάθεσης. Τα άτομα αυτά συχνά αναφέρουν ότι αρνητικά συναισθήματα, όπως το άγχος, η λύπη ή η ντροπή εξασθενούν και συμβαίνει η αντιστρόφως ανάλογη διαδικασία όσον αφορά την αυτοεκτίμησή τους. Σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπως είναι αυτό μιας μεγάλης εταιρείας ή ενός πανεπιστημίου, ένα άτομο που παίρνει τέτοια βοηθήματα μπορεί να αποδίδει καλύτερα εις βάρος των συναδέλφων του. Κατά πόσον είναι όμως επιτρεπτό αυτό το «ντοπάρισμα» του εγκεφάλου; Ίσως στο μέλλον, όπως επισημαίνει ο κ. Σακάς, καταστεί αναγκαία η σύσταση αρμοδίων υπηρεσιών για τον εντοπισμό... ντοπαρισμένων εγκεφάλων, όπως συμβαίνει σήμερα με τους αθλητές.

ΒΗΜΑscience, ολόκληρο το άρθρο